Wierzba jest jednym z najbardziej charakterystycznych drzew polskiego krajobrazu, nierozerwalnie związanym z tradycjami wielkanocnymi, źródło: wikimedia.org
Palma wielkanocna – bogato ozdobiona lub po prostu przewiązana wstążką gałązka wierzby – od wieków towarzyszy Polakom podczas Niedzieli Palmowej. O tym, dlaczego właśnie wierzba stała się jednym z najważniejszych symboli Wielkanocy, opowiada dr inż. Dan Wołkowycki w kolejnej audycji z cyklu „Dziki punkt widzenia”.
– Wierzba bije, nie zabije – bądź bogaty jak ziemia, a zdrowy jak woda – przypomina dr Wołkowycki tradycyjne wielkanocne przyśpiewki. Jak tłumaczy, smaganie gałązkami wierzby miało rytualnie zapewnić zdrowie i powodzenie, a wierzba jest jednym z pierwszych drzew, które budzą się do życia po zimie.
Posłuchaj audycji „O czym szumią wierzby” z cyklu „Dziki punkt widzenia”.
Odtwarzacz plików dźwiękowych
W Polsce występuje dziko około 25 gatunków wierzb, z czego aż 14 rośnie na Podlasiu. Niektóre to potężne drzewa – jak wierzba biała, której rekordzistka ma ponad dziewięć metrów obwodu – inne to niskie krzewy lub nawet maleńkie, płożące się krzewinki.
– Wśród wierzb spotykamy relikty epoki lodowcowej, na przykład niezwykle rzadką wierzbę lapońską, która porastała tundrę na terenie dzisiejszej Polski po ustąpieniu ostatniego zlodowacenia – mówi dr Wołkowycki.
Ekspert wyjaśnia także niezwykłe cechy wierzb: dwupienność oraz zdolność do zmiany płci w reakcji na trudne warunki środowiskowe. Żeńskie krzewy wierzb mają trudniejsze życie, gdyż inwestują znacznie więcej energii w wytwarzanie owoców i nasion. W efekcie, w warunkach stresu, takich jak susza czy zacienienie, niektóre rośliny potrafią zmienić płeć na męską.
Niesamowita żywotność wierzb sprawia, że są one prawdziwymi „zdobywcami terenu”. – Wystarczy kawałek złamanej gałęzi, by dać początek nowemu drzewu, choć genetycznie to nadal ta sama roślina – podkreśla dr Wołkowycki. Dzięki tej właściwości wierzby stały się ikoną polskiego krajobrazu, dając jednocześnie schronienie ptakom, nietoperzom czy owadom.
Poza symboliką i pięknem, wierzby mają liczne praktyczne zastosowania – dostarczają wikliny, biomasy, są cennym pożytkiem dla pszczół, a ich kora ma właściwości lecznicze, podobne do aspiryny. (AJ)
Czytaj także:
