Portret Williama Rowana Hamiltona – irlandzkiego matematyka i astronoma, odkrywcy kwaternionów, jednego z najwybitniejszych umysłów XIX wieku
W najnowszej audycji z cyklu „O matematyce i matematykach” profesor Czesław Bagiński opowiada historię Williama Rowana Hamiltona – irlandzkiego matematyka, lingwisty i astronoma, którego życie pełne było geniuszu, pasji i dramatów.
Hamilton od najmłodszych lat wykazywał niezwykłe zdolności językowe – w wieku pięciu lat znał łacinę, grekę i hebrajski, a kilka lat później czytał już prace Newtona i Laplace’a. Studiował w Trinity College w Dublinie, a mając zaledwie dwadzieścia dwa lata, został profesorem astronomii i Królewskim Astronomem Irlandii.
– Hamilton był naukowcem z krwi i kości. Zaniedbywał jedzenie i sen, byle tylko dokończyć obliczenia – opowiada prof. Bagiński. – To dzięki niemu liczby zespolone zyskały swoją geometryczną interpretację, a świat poznał kwaterniony – liczby czterowymiarowe, które zrewolucjonizowały opis zjawisk fizycznych.
Legenda głosi, że inspiracja przyszła nagle – podczas spaceru z żoną przez most w Dublinie. W chwili olśnienia Hamilton wyrył na kamiennej balustradzie wzór mnożenia kwaternionów. Dziś w tym miejscu znajduje się pamiątkowa tablica – jedyna na świecie poświęcona matematycznej idei.
Jednak za genialnym umysłem krył się człowiek zmagający się z samotnością i uzależnieniem. Hamilton przez lata walczył z alkoholizmem, który zniszczył jego zdrowie i reputację.
– Na fotografiach z późniejszych lat widać człowieka zmęczonego, zniszczonego nałogiem – mówi prof. Bagiński. – A przecież był nie tylko wielkim matematykiem, ale i wrażliwym poetą, który do końca życia tęsknił za swoją młodzieńczą miłością, Catherine Disney.
Opowieść o Hamiltonie to przypomnienie, że za wzorami i równaniami często stoją ludzkie dramaty. To historia o pasji, miłości i cenie, jaką geniusz potrafi zapłacić za odkrycie.
(AJ)
Posłuchaj audycji o życiu Williama Rowana Hamiltona z cyklu „O matematyce i matematykach”.
Czytaj także:
Problem delijski, czyli gdy geometria zderza się z mitologią. Opowiada profesor Czesław Bagiński
