dr hab. Czesław Bagiński, autor audycji „O matematyce i matematykach”, fot. A. Jakuć
Girolamo Cardano – człowiek o nieprzeciętnym umyśle i burzliwym życiu. Matematyk, lekarz, astrolog, hazardzista i kontrowersyjna postać XVI wieku. W audycji „O matematyce i matematykach” profesor Czesław Bagiński przybliża losy uczonego, który dokonał przełomowych odkryć w algebrze, a jednocześnie prowadził życie pełne dramatów, skandali i nierozważnych decyzji.
Cardano urodził się jako nieślubne dziecko mediolańskiego prawnika i nauczyciela matematyki. Wychowany w cieniu rodzinnej tragedii, od najmłodszych lat przejawiał niezwykłe zdolności intelektualne. Początkowo pomagał ojcu, przysłuchując się prawniczym wykładom i poznając „Elementy” Euklidesa. Wbrew woli ojca wybrał jednak studia medyczne, co zaważyło na jego późniejszej karierze.
Jego życie zawodowe i prywatne było pełne sprzeczności. Z jednej strony stał się wybitnym lekarzem, zyskując sławę w całej Europie i lecząc nawet arystokratów, a z drugiej – wpadł w nałóg hazardu, obracając się wśród oszustów i złodziei. To jednak właśnie jego zainteresowanie grami losowymi przyczyniło się do sformułowania pierwszych zasad rachunku prawdopodobieństwa.
– Cardano prawdopodobnie jako pierwszy w historii zauważył najprostsze prawa statystyki i rachunku prawdopodobieństwa – tłumaczy profesor Bagiński.
Największym wkładem Cardana w matematykę jest jednak dzieło „Ars Magna”, w którym podał metody rozwiązywania równań trzeciego i czwartego stopnia. W tej samej pracy, choć sam w nie nie wierzył, po raz pierwszy posłużył się pierwiastkami z liczb ujemnych, co później doprowadziło do rozwoju liczb zespolonych.
– Cardano wprowadził koncepcję, która w jego czasach była czystą abstrakcją, ale dziś jest fundamentem nowoczesnej matematyki – zauważa profesor.
Audycja przybliża również dramatyczne losy rodziny Cardana. Jego starszy syn został stracony za otrucie żony, a młodszy popadł w nałóg hazardu i został skazany za kradzież. Sam Cardano, mimo sukcesów naukowych, wpadł w poważne kłopoty – jego działalność astrologiczna i publikacja horoskopu Chrystusa sprowadziły na niego oskarżenie o herezję. Trafił do więzienia, a po uwolnieniu został lekarzem papieża.
Legenda głosi, że Cardano przewidział datę swojej śmierci. Gdy nadszedł wyznaczony dzień, a on wciąż żył, miał popełnić samobójstwo, aby nie zaprzeczyć własnym przepowiedniom. (AJ)
Posłuchaj o życiu Girolamo Cardano w audycji „O matematyce i matematykach: Hazardzista, astrolog czy geniusz matematyki”.
Czytaj także:
Leonhard Euler: geniusz matematyki i mistrz wszechstronności. Opowiada dr hab. Czesław Bagiński
