źródło: PB/fot. Gabriela Kościuk
– Nasz wspólny projekt realizowany przez Klasztor Męski Zwiastowania Najświętszej Marii Panny w Supraślu i teraz wspólnie przez rektorów białostockich uczelni dotyczy katakumb, czyli wielkiego dziedzictwa historycznego i kulturowego nie tylko klasztoru w Supraślu, nie tylko kościoła prawosławnego w Polsce, a też całego regionu i całego naszego kraju – objaśnia igumen Pantelejmon Karczewski z Klasztoru Męskiego Zwiastowania Najświętszej Marii Panny. Katakumby powstały w połowie XVI wieku.
Zabezpieczenie zabytkowych katakumb wymaga szeroko zakrojonych badań.
– To duże, ale przede wszystkim wymagające współpracy, zadanie – mówi dr hab. Maciej Karczewski, prof. UwB z Wydziału Historii i Stosunków Międzynarodowych. – Jestem szczęśliwy, że Politechnika Białostocka również Uniwersytet Medyczny w Białymstoku i mój Uniwersytet w Białymstoku włączyły się do projektu. Archeolodzy mają nie tylko rozpoznać nawarstwienia wokół katakumb, które to działanie jest niezbędne do tego, żeby podjąć dalsze prace związane z zabezpieczeniem tego bardzo cennego zabytku. W tej chwili archeolodzy zajmują się również szerzej rozumianym materialnym dziedzictwem kulturowym. Mam nadzieję, że zespół który powstanie dzięki podpisaniu listu intencyjnego będzie rzeczywiście interdyscyplinarny i że razem uda nam się przygotować całą dokumentację naukowo-techniczną, zalecenia do właściwych prac zabezpieczających. To bardzo paląca potrzeba, bo tak naprawdę to niezwykle cenne dziedzictwo. Katakumby są jedynym tego rodzaju obiektem zabytkowym na obszarze nie tylko Polski północno-wschodniej, ale śmiem twierdzić, że naszej części Europy środkowo-wschodniej. One wymagają bardzo pilnego zabezpieczenia. Musimy sprawdzić czy prace ziemne, które są konieczne dla zabezpieczenia katakumb nie naruszą pochówków na cmentarzu, który znajduje się wokół katakumb. Naszym zadaniem będzie uratowanie katakumb, poprzedzone wykonanymi z odpowiednim pietyzmem badaniami archeologicznymi. Rozumiem, że ewentualnie szczątki z grobów, które tam będą musiały być otwarte po to, żeby zabezpieczyć katakumby zostaną pochowane z pełnym szacunkiem w miejscu odnalezienia. Naszym zadaniem jest też wejście do katakumb, bo w niszach grzebalnych nadal są szczątki i nadal są elementy kultury materialnej, i to bardzo wysokiej kultury materialnej związanej z klasztorem i z katakumbami.
Uczestnicy projektu skorzystają m.in. ze specjalistycznej wiedzy ekspertów z Politechniki Białostockiej.
– Cieszę się z zaproszenia Politechniki Białostockiej do ratowania katakumb, bo to jest projekt interdyscyplinarny – każda uczelnia wnosi coś do niego, ale też każda zdobędzie nową wiedzę – sumuje rektor Politechniki Białostockiej dr hab.inż. Marta Kosior-Kazberuk, prof. PB
W 2014 roku w celu ochrony, ruiny katakumb zostały ogrodzone i zadaszone. (jd)
