
Jak matematyka wpłynęła na przebieg II wojny światowej? W najnowszej audycji z cyklu „O matematyce i matematykach” profesor Czesław Bagiński przybliża postać Mariana Rejewskiego – genialnego matematyka, który w 1932 roku złamał szyfr niemieckiej Enigmy. To osiągnięcie nie tylko wpłynęło na losy świata, ale też na zawsze zmieniło oblicze kryptologii.
Marian Rejewski, 27-letni absolwent matematyki na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, pracując dla polskiego Biura Szyfrów, odtworzył konstrukcję Enigmy – niemieckiej maszyny szyfrującej, uważanej za niemożliwą do złamania. Kluczem do sukcesu była nie tylko ogromna wiedza matematyczna, ale także intuicja i wytrwałość.
– Rejewski zauważył prawidłowość w szyfrowanych depeszach, która opierała się na zasadach teorii grup. Ta matematyczna obserwacja otworzyła drzwi do deszyfracji niemieckich wiadomości – wyjaśnia profesor Bagiński.
Audycja opisuje także dalsze losy polskiego zespołu kryptologów. Do Rejewskiego dołączyli Jerzy Różycki i Henryk Zygalski, tworząc trio, które zrewolucjonizowało kryptologię. Polacy stworzyli urządzenia, które automatyzowały proces deszyfracji, co pozwoliło im w 1937 roku na odszyfrowanie 75% niemieckich depesz w ciągu zaledwie dwóch godzin. W lipcu 1939 roku, gdy wojna była nieunikniona, Polacy przekazali swoje osiągnięcia Anglikom i Francuzom.
– To spotkanie w Pyrach pod Warszawą zapisało się w historii jako jeden z najważniejszych momentów w dziejach kryptologii – dodaje profesor.
Jednak historia Enigmy to nie tylko triumf nauki, ale też walka o uznanie. Profesor Bagiński przypomina, że przez lata Brytyjczycy przypisywali sobie wszystkie zasługi związane ze złamaniem Enigmy. Dopiero dzięki wysiłkom polskich badaczy i dyplomatów świat poznał prawdę.
– Walczmy o swoje. Nie pozwólmy innym odebrać nam naszych zasług – podsumowuje profesor. (AJ)
Posłuchaj audycji „Matematyczne twierdzenie, które skróciło II wojnę światową” z cyklu „O matematyce i matematykach”.
Czytaj także:
Wybrańcy bogów umierają młodo. Historia Evariste’a Galois. Opowiada dr hab. Czesław Bagiński