Jak rozpoznać zachowania niepożądane w środowisku akademickim i jak na nie reagować? Jakie znaczenie ma równość i bezpieczeństwo psychologiczne w uczelni? Na te pytania odpowiadali eksperci z Akademickiej Sieci Bezpieczeństwa i Równości (ASBiR) podczas szkolenia, które odbyło się 5 listopada w Politechnice Białostockiej.
Szkolenie pt. „Co wolno na uczelni wyższej? Zachowania niepożądane i reagowanie w sytuacji ich wystąpienia” zgromadziło pracowników, studentów i doktorantów. W dwóch równoległych ścieżkach tematycznych uczestnicy poznali praktyczne aspekty reagowania na przemoc, mobbing i dyskryminację, a także zasady odpowiedzialności dyscyplinarnej w uczelni.
– Jesteśmy w Politechnice Białostockiej po raz pierwszy w ramach projektu finansowanego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego – mówiła Agnieszka Zatyka-Szlachcic, rzeczniczka praw studenta Akademii Górniczo-Hutniczej i członkini Zarządu ASBiR. – Chcemy przybliżyć tematykę równości i bezpieczeństwa w środowisku akademickim. To jest moment, w którym uczelnie coraz bardziej dostrzegają, jak ważne jest budowanie przyjaznego, otwartego środowiska nauki i pracy.
Zdaniem ekspertki, to właśnie młode pokolenie ma dziś największy wpływ na zmianę kultury organizacyjnej uczelni.
– Młodzi ludzie mają bardzo dobre wyczucie tego, jakie zachowania są niedopuszczalne. To oni kształtują nowe standardy relacji i komunikacji. A przecież wielu z nich zostanie później na uczelni jako doktoranci czy pracownicy – dodała Zatyka-Szlachcic.
Równość to nie to samo, co jednakowość
Podczas spotkania poruszono także kwestie prawne i etyczne.
– Równość nie jest tym samym co jednakowość – podkreślił Artur Lesner, radca prawny i rzecznik równości AGH. – Prawdziwe równe traktowanie polega na dopasowaniu środków do konkretnej sytuacji, aby wyrównać szanse, a nie wyniki.
Ekspert wyjaśnił też, że uczelnia ma realne narzędzia, by reagować w sytuacjach łamania zasad współżycia akademickiego.
– Uczelnia może skutecznie egzekwować zasady równego traktowania, jeśli tylko tego chce. Władze mają wszystkie możliwości prawne, żeby analizować przypadki dyskryminacji i reagować, gdy dochodzi do naruszeń – mówił Lesner. – Ważne jest też, by pamiętać, że mediacja i rozmowa są często pierwszym i najskuteczniejszym krokiem w rozwiązywaniu konfliktów.
Bezpieczeństwo psychologiczne to fundament kreatywności
O znaczeniu wzajemnego szacunku i zaufania w pracy naukowej mówił dr Jan Gałkowski, socjolog, mediator i członek Zarządu ASBiR z Uniwersytetu Rzeszowskiego.
– Uczelnia, w której ludzie czują się bezpiecznie, ma większe szanse na sukces – zarówno w dydaktyce, jak i w badaniach. Wszyscy potrzebujemy zaufania i swobody działania, bo tylko wtedy możemy rozwijać kreatywność – zaznaczył.
Dr Gałkowski zwrócił też uwagę na problem braku komunikacji między pokoleniami w uczelniach.
– Mamy czasem trudności w słuchaniu siebie nawzajem. Starsze pokolenia muszą zaakceptować, że młodzi są inni – i odwrotnie. Uczelnia to wspólnota, która rozwija się dzięki dialogowi i wzajemnemu zrozumieniu.
Profilaktyka i edukacja – klucz do zmian
Szkolenie zostało zorganizowane przy współpracy dr Joanny Szydło, Pełnomocnik Rektora Politechniki Białostockiej ds. Równego Traktowania i Przeciwdziałania Dyskryminacji.
– Akademiccy rzecznicy pełnią rolę interwencyjną, ale też edukacyjną – wyjaśniała dr Szydło. – Ważne jest, żebyśmy uczyli się reagować z szacunkiem, nawet jeśli mamy różne poglądy czy wartości. Dzięki edukacji możemy zapobiegać wielu sytuacjom konfliktowym zanim do nich dojdzie.
Pełnomocniczka dodała, że głównym celem szkolenia jest uwrażliwienie uczestników na różnorodność i potrzeby innych.
– Chodzi o to, by każdy z nas był bardziej uważny na drugiego człowieka i wiedział, jak reagować, gdy dzieje się coś niepokojącego – podkreśliła.
Wspólna odpowiedzialność
Szkolenie zorganizowane w Politechnice Białostockiej jest częścią ogólnopolskiego programu realizowanego przez Akademicką Sieć Bezpieczeństwa i Równości, finansowanego ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Jak podsumował dr Gałkowski:
– To, jaka jest uczelnia, zależy od nas samych. Jeśli będziemy bierni, nic się nie zmieni. Każdy z nas ma głos – i warto z niego korzystać.
Posłuchaj relacji ze szkolenia:
(AJ, PC)
