Monaster w Supraślu, fot. Kamil Timoszuk/UMWP
W roku 2023 przypadają trzy ważne rocznice związane z „Kodeksem Supraskim”: 1000-lecie istnienia, 500-lecie przybycia do klasztoru supraskiego i 200-lecie odnalezienia kodeksu w monastyrze przez Michała Bobrowskiego.
– W ramach obchodów zaplanowano m.in. wydanie tłumaczenia „Kodeksu Supraskiego” na język polski oraz wydanie książeczki przybliżającej zabytek najmłodszym. Powstaną też trzy kamienne rzeźby przedstawiające pulpity z otwartą księgą. Zostaną one umiejscowione w Supraślu, gdzie Kodeks był przechowywany, w Wólce Wygonowskiej, skąd pochodził ks. prof. Michał Bobrowski – odkrywca i badacz pisma, oraz w Białymstoku – stolicy województwa – mówił marszałek Artur Kosicki.
„Kodeks Supraski” stanowi fragment Minei Czetii, czyli Czytanej księgi cerkiewnej zawierającej zbiór żywotów świętych czczonych przez Kościół Wschodni oraz nauki Ojców Kościoła. Przechowywany był przez wieki w bibliotece Supraskiego Monasteru. W trakcie badań rękopis został podzielony na trzy części i dziś 16 kart znajduje się w Rosyjskiej Bibliotece Narodowej w Petersburgu, 118 kart w Bibliotece Uniwersyteckiej w Lublanie (Słowenia) i 151 kart w Bibliotece Narodowej w Warszawie, w zbiorach Biblioteki Ordynacji Zamojskiej. Polska część kodeksu, wywieziona do Niemiec podczas II wojny światowej, odnalazła się w 1962 r. w Stanach Zjednoczonych i dzięki amerykańskiej Polonii w lipcu 1968 r. uroczyście wróciła do kraju.
Wartość naukowa kodeksu polega na tym, że był on i jest najwcześniejszym i najważniejszym źródłem staro-cerkiewno-słowiańskiego języka. To jeden z najcenniejszych dokumentów historii ludzkości, jedyny na świecie tak obszerny zabytek wczesnego chrześcijańskiego piśmiennictwa słowiańskiego, ściśle związany z tradycją świętych Cyryla i Metodego. W 2007 r. zabytek wpisano na prestiżową listę „Pamięci świata” UNESCO – jest jednym z niewielu dzieł z Polski, obok m.in. rękopisów Fryderyka Chopina. (opr. at)
