Pomnik Józefa Piłsudskiego, źródło: UM Białystok
W środę (19.02) w południe przed pomnikiem Marszałka Józefa Piłsudskiego Białystok uczci 106. rocznicę odzyskania niepodległości. Podczas uroczystości będą przywołane wydarzenia z 19 lutego 1919 r., kiedy do miasta wkroczyło Wojsko Polskie i Białystok stał się na powrót częścią odradzającej się Rzeczypospolitej.
11 listopada 1918 r. zakończyła się długa walka o odzyskanie polskiej niepodległości. W Białymstoku oczekiwanie na niepodległość trwało dłużej. Miasto u schyłku 1918 i na początku 1919 r. wciąż znajdowało się w rękach Niemców. Wynikało to z faktu, że na wschodzie pozostało jeszcze ponad pół miliona niemieckich żołnierzy.
– Niemcy, po zakończeniu I wojny światowej, mając zdobyte tereny na dzisiejszej Białorusi i Ukrainy, musieli się przetransportować do Niemiec. Józef Piłsudski nie chciał dopuścić do tego, żeby ta trasa przebiegała przez Warszawę. Ostatecznie udało się dogadać, żeby ta trasa ewakuacji żołnierzy niemieckich ze wschodu przebiegała przez miejscowości Brześć, Białystok, następnie Grajewo, Ełk i na tereny Prus Wschodnich do Królewca – mówi Robert Kozłowski z Muzeum Wojska w Białymstoku.
W wyniku tzw. umowy białostockiej ustalono 19 lutego na ostatni dzień, w którym niemieccy żołnierze opuścili miasto. – I tak się stało, choć były pewne opóźnienia natury logistyczne i trochę tego, że Niemcy chcieli wydłużyć ten cały proces za wszelką cenę. Ostatni transport wycofał się około godziny 17:00. W mieście powołano taką tymczasową radę miasta, był to rodzaj władzy administracyjnej, która miała przez chwilę chociaż zająć się tym porządkiem w mieście, dopóki nie przejęto w pełni miasta, nie rozpoczęto tak w pełni budowy takiej trwałej władzy administracyjnej i wojskowej w mieście – dodaje Robert Kozłowski.
W środę (19.02) podczas obchodów przed pomnikiem Marszałka Piłsudskiego władze miasta i białostoczanie złożą wieńce i wiązanki, aby symbolicznie oddać hołd tym, którzy walczyli o odzyskanie niepodległości. (hk)
Posłuchaj rozmowy Krzysztofa Sadowskiego z Robert Kozłowski z Muzeum Wojska w Białymstoku:
