Wiadomości

Krzysztof Grabowski, zastępca Okręgowego Inspektora Pracy do spraw prawno-organizacyjnych, fot. A. Jakuć

Współczesne ojcostwo to nie tylko udział w wychowaniu dziecka, ale też prawo do realnej obecności w pierwszych miesiącach jego życia. Zmiany
w Kodeksie pracy i wdrożenie unijnej dyrektywy Work-Life Balance sprawiły, że w 2025 roku młodzi ojcowie mają coraz więcej możliwości,
by łączyć życie rodzinne z zawodowym. O szczegółach tych uprawnień w rozmowie z Radiem AKADERA opowiedział Krzysztof Grabowski, zastępca Okręgowego Inspektora Pracy do spraw prawno-organizacyjnych.

Posłuchaj rozmowy z Krzysztof Grabowski, zastępcą Okręgowego Inspektora Pracy do spraw prawno-organizacyjnych w Białymstoku.

Urlop ojcowski – 14 dni z pełnym wynagrodzeniem

Podstawowym uprawnieniem przysługującym ojcu jest urlop ojcowski. Trwa on 14 dni kalendarzowych i może być wykorzystany jednorazowo lub w dwóch częściach po minimum 7 dni. Przysługuje do ukończenia przez dziecko 12. miesiąca życia. 

– Urlop ojcowski to urlop dla pracodawcy wiążący. Złożenie wniosku przez pracownika rodzi konieczność jego udzielenia – wyjaśnia Krzysztof Grabowski.

W tym czasie ojciec zachowuje 100% wynagrodzenia, liczonego na podstawie średniej z ostatnich 12 miesięcy. Wniosek o urlop należy złożyć co najmniej 7 dni przed jego rozpoczęciem.

Urlop rodzicielski i tacierzyński – większa elastyczność

Oprócz urlopu ojcowskiego ojciec ma prawo do 9 tygodni nieprzenoszalnego urlopu rodzicielskiego, wprowadzonego w 2023 roku. Ten czas przysługuje wyłącznie drugiemu rodzicowi i nie może być przeniesiony na matkę dziecka. – Dyrektywa Work-Life Balance miała zaktywizować ojców, dlatego te dziewięć tygodni z założenia jest właśnie dla nich – podkreśla inspektor pracy.

Dodatkowo, ojciec może wykorzystać część urlopu macierzyńskiego, jeśli matka zrezygnuje z jego części po 14 tygodniach. Przysługuje mu wtedy do 6 tygodni urlopu z pełnym wynagrodzeniem.

Ochrona ojca w pracy

Ojciec korzystający z urlopu ojcowskiego, rodzicielskiego czy wychowawczego jest chroniony przed zwolnieniem. Pracodawca nie może rozwiązać z nim umowy o pracę za wypowiedzeniem w tym okresie – wyjątkiem są jedynie przypadki tzw. zwolnienia dyscyplinarnego.

Ponadto ojcowie dzieci do 4. roku życia nie mogą być – bez swojej zgody – zatrudniani w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej ani delegowani poza stałe miejsce pracy.

Elastyczne formy zatrudnienia dla rodziców

Zgodnie z przepisami, ojciec wychowujący dziecko do 4. roku życia może wnioskować o elastyczne formy pracy, takie jak:

• praca zdalna,

• ruchomy czas pracy,

• praca w niepełnym wymiarze godzin.

Jeżeli pracodawca chce odmówić, musi przedstawić konkretne uzasadnienie. Celem tych rozwiązań jest ułatwienie rodzicom łączenia życia rodzinnego z zawodowym i zwiększenie ich aktywności na rynku pracy.

Dwa dni wolnego na dziecko i urlop wychowawczy

Każdemu ojcu przysługuje również dwa dni zwolnienia od pracy z zachowaniem wynagrodzenia w związku z urodzeniem dziecka. Może też skorzystać z urlopu wychowawczego, który jest bezpłatny, ale umożliwia sprawowanie opieki nad dzieckiem do ukończenia przez nie 6. roku życia.

Kontrole PIP: pracodawcy coraz bardziej świadomi

Jak wynika z kontroli Państwowej Inspekcji Pracy, pracodawcy coraz częściej przestrzegają przepisów dotyczących uprawnień rodzicielskich. – Nie są to częste naruszenia przepisów prawa pracy. Jeśli się zdarzają, dotyczą raczej drobnych kwestii formalnych, takich jak przesunięcie terminu urlopu – zaznacza Krzysztof Grabowski.

(AJ)

Czytaj także:

Politechnika Białostocka nawiązuje współpracę z Państwową Inspekcją Pracy

Politechnika Białostocka i Państwowa Inspekcja Pracy łączą siły. Rektor PB: Nigdy dość działań na rzecz poprawy bezpieczeństwa pracy