źródło: UM Białystok/fot. Dawid Gromadzki
Uroczystości rocznicowe rozpoczną się o 12.00 przed Pomnikiem-Kopułą Wielkiej Synagogi przy ul. Suraskiej. Zostaną tam złożone kwiaty, zapalone będą znicze pamięci.
Powstała na początku XX wieku przy ulicy Bożniczej (obecnie Suraskiej) Wielka Synagoga była w okresie międzywojennym najokazalszą synagogą białostocką. Podczas II wojny światowej, 27 czerwca 1941 r., hitlerowcy ją spalili. Ten dzień to początek zagłady białostockich Żydów, społeczności, która przez wieki współtworzyła historię miasta.
Hitlerowcy zapędzili do budynku Wielkiej Synagogi mężczyzn i chłopców narodowości żydowskiej i podpalili budynek. Do tych, którzy próbowali się bronić lub uciec, strzelali. Szacuje się, że w płomieniach zginęło od 700 nawet do 2,5 tys. osób. Kilkanaście osób uratował polski dozorca, Józef Bartoszko, któremu udało się otworzyć tylne drzwi budynku.
We wtorek (27.06) wieczorem w Kinie Forum odbędzie się bezpłatny koncert Karoliny Cichej & Spółki „Jidyszland. Pieśni żydowskie z Podlasia”. Wydarzenie to wpisuje się w obchody 80. rocznicy powstania w getcie białostockim „Białystok 1943” oraz w 82. rocznicę spalenia Wielkiej Synagogi w Białymstoku.
Koncert oparty jest na tekstach żydowskich poetów z północno-wschodniej Polski, a także na pieśniach, które towarzyszyły społeczności żydowskiej podczas uroczystości sakralnych. Usłyszymy więc wszystkie języki kultury Żydów Aszkenazyjskich: jidysz, hebrajski oraz esperanto – język stworzony przez pochodzącego z Białegostoku Ludwika Zamenhofa.Karolina Cicha w swoim koncercie rozwija wątek kultury żydowskiej obecny na jej kilku płytach: „Jidyszland” (gromadzącej kompozycje do poezji żydowskiej pochodzącej z tego regionu); „Wieloma językami” (z pieśniami mniejszości narodowych województwa podlaskiego); „Jeden – wiele” (płyty wprowadzającej w sakralny pejzaż tej wielokulturowej krainy) oraz na płycie „Tany”, która miała nominację do „Fryderyka” w kategorii Muzyka Świata.
Na koncert składają się utwory do tekstów żydowskich poetów pochodzących z Podlaskiego: Chaima Siemiatyckiego, Rabina Elizera Szulmana, Liby Bursztejn z Tykocina czy Morrisa Rosenfelda z okolic Sejn. Słyszymy też tekst Rivki Tiktiner – XVI-wiecznej uczonej mającej korzenie w tych stronach – zapisany w archaicznym jidysz. Jest też miejsce na pieśni będące świadectwami miejsc – jak „Bialystok main heim” – a także na pieśni sakralne w języku jidysz „Sznirele perele” oraz szabasowe pieśni po hebrajsku, takie jak „Jedid nefesz”. Bedzie też miejsce na pieśni polskie zapożyczone z kultury żydowskiej, takie jak katolicka pieśń komunijna „Idzie mój Pan” z melodią pożyczoną z chasydzkiego nigunu. Czy „Polka Żydówka” – tradycyjna pieśń polska grana na żydowską nutę.
Początek koncertu o 20:00. (mt)
