prof. Czesław Bagiński, autor audycji O matematyce i matematykach, fot. A. Jakuć
Radio AKADERA zaprezentowało audycję „O matematyce i matematykach” dr. hab. Czesława Bagińskiego, matematyka i kierownika Katedry Informatyki Teoretycznej na Politechnice Białostockiej. Tym razem słuchacze mieli okazję zanurzyć się w fascynującej historii Niccola Fontany, znanego jako Tartaglia (wł. „jąkała”), matematyka, którego życiowe zmagania oraz znaczące odkrycia matematyczne zapisały się na kartach historii nauki.
W odcinku zatytułowanym „Jąkała” profesor Bagiński przenosi nas do XVI-wiecznych Włoch, gdzie młody Niccolo Fontana, po brutalnym ataku żołdaka podczas oblężenia Brescii, zmaga się z trudnościami mowy i bliznami, które pozostają z nim na całe życie. Pomimo przeciwności, Tartaglia rozwija swoje umiejętności matematyczne i staje się znanym nauczycielem oraz genialnym matematykiem-samoukiem, fascynującym się rozwiązaniami równań trzeciego stopnia.
Posłuchaj historii Niccolo Fontany (Jąkały) w audycji „O matematyce i matematykach”
Głównym wątkiem audycji jest historyczna rywalizacja Tartaglii z Fiorem, uczniem słynnego matematyka del Ferro. To właśnie w trakcie ich pojedynku, podczas którego matematycy wzajemnie rzucali sobie wyzwania matematyczne, Tartaglia zyskuje sławę jako pierwszy, który znajduje metodę rozwiązania równań trzeciego stopnia. Wygrany pojedynek z Fiorem przyciąga uwagę wybitnego matematyka i filozofa Girolama Cardano, który poszukuje inspiracji do swojej książki „Ars Magna”. Obietnica sławy i oferty pracy sprawiają, że Tartaglia dzieli się z Cardano swoim przełomowym odkryciem, jednak w wyniku zdrady naukowiec publikuję wzory jako własne odkrycie, przypisując sobie zasługi Tartaglii.
Profesor Bagiński intrygująco przedstawia także dalszą rywalizację Tartaglii i Cardano oraz decydujący pojedynek z uczniem Cardano, Ferrari, który kończy się bolesną porażką Tartaglii. Współcześnie, wzory te są uznawane za osiągnięcia obu matematycznych geniuszy, a ich historia to symbol zawiłości w przypisywaniu naukowych zasług. Profesor Bagiński komentuje, że dzisiaj mówi się o „wzorach Cardano-Tartaglii”, przyznając wreszcie część należnej sławy Niccolowi Fontanie.
Ten odcinek audycji „O matematyce i matematykach” jest fascynującą podróżą do czasów, w których nauka i ambicje były ściśle splecione, a wielkie umysły, mimo trudności życiowych, przekraczały granice ludzkiego poznania. (AJ)
Czytaj także:
